Kinh Lời Vàng (Thi hóa Dhammapada Sutta)
Tỳ kheo Giới Đức(Minh Đức - Triều Tâm Ảnh)
Huyền Không, Huế, 1995
 |
Kinh Pháp Cú còn, Giáo Pháp còn
Giáo Pháp còn, kinh Pháp Cú còn.
| ||||||||||||||||||||
1.
Các pháp do ý dẫn đầu
Ý chủ, ý tạo
bắt cầu đưa duyên
Nói, làm với ý chẳng hiền
Bánh xe, bò kéo
khổ liền theo sau!2.
Các pháp do ý dẫn đầu
Ý chủ, ý tạo
bắt cầu đưa duyên
Nói, làm với ý tốt hiền
Như hình dọi bóng
vui liền theo sau!
3.
"Nó đánh, nó cướp của tôi!
Lại còn nhục mạ
lắm lời đắng cay!"
Ai mà ôm ấp niệm nầy
Lửa phiền thiêu đốt
tháng ngày chẳng nguôi!
4.
"Nó đánh, nó cướp của tôi!
Lại còn nhục mạ
lắm lời đắng cay!"
Người không ôm giữ niệm nầy,
Lửa phiền chợt tắt
khổ rày tự tiêu!
5.
Nếu ai lấy oán báo thù
Oan oan tương báo
thiên thu hằng sầu
Từ tâm định luật nhiệm mầu
Lấy ân báo oán
còn đâu oán thù?
6.
Luận tranh chẳng có ích gì!
Tranh cường, hiếu thắng
lắm khi phiền hà
Ai người suy gẫm sâu xa
Nói năng tự chế,
bất hòa lặng yên!
7.
Người hằng say đắm lục trần
Uống ăn vô độ
trăm phần dễ duôi!
Ma vương chúng vỗ tay cười
Cây cành mềm yếu
tơi bời gió lay!
8.
Người hằng quán niệm tự thân
Uống ăn tiết độ
tinh cần sớm hôm
Ma vương đâu dễ khinh lờn
Gió qua núi đá
chẳng sờn, chẳng lay!
9.
Người không tự chế, không chơn
Người mà tâm địa
chẳng hơn thế phàm!
Làm sao xứng mặc y vàng?
Làm sao xứng đáng
dự hàng Sa-môn?
10.
Người mà nhẫn nại tu hành
Nghiêm trì giới luật
cao thanh rỡ ràng
Khen thay! khéo mặc y vàng?
Khen thay! xứng đáng
dự hàng Sa -môn
11.
Phi chơn lại tưởng chánh chơn
Chánh chơn
lại tưởng phi chơn, đó là:
Duy trì ác kiến, ác tà
Ngu nhân
nào thấy tinh hoa pháp mầu!
12.
Chánh chơn thấy rõ chánh chơn
Phi chơn
thấy rõ phi chơn, mới là:
Lìa xa ác kiến, ác tà
Trí nhân
dễ ngộ tinh hoa pháp mầu!
13.14.
Nhà ai vụng lợp, mưa tuôn!
Tâm người kém hạnh
dễ luồn ái tham
Mái tranh che đậy kỹ càng
Tâm người khéo giữ,
dục phàm khó xen!
15.
Ðây hối quá, kia ăn năn
Tâm người ác hạnh
hai đằng chẳng vui
Bất an, ưu não rối bời
Mắt nhìn khổ báo,
Phật, trời thở than!
16.
Ðây hoan hỷ, kia hỷ hoan
Tâm người thiện hạnh
mọi đàng mọi vui
An vui, hoa nở, nụ cười
Mắt nhìn phước sự
thảnh thơi, nhẹ nhàng!
17.
Ðây đau khổ, kia khổ đau
Tâm người ác hạnh
muộn sầu thảm thương
Thở than nghiệp dữ đã vương
Chết vào khổ cảnh đoạn trường,
than hơn!
18.
Ðây hạnh phúc, kia an vui
Tâm người thiện hạnh
rạng ngời hân hoan
Ðã mừng gieo được phước vàng
Sanh vào tiên cảnh
lại càng mừng hơn!
19.
Suốt thông kinh luật mặc dầu
Nếu không hành đạo
đếm trâu, đếm bò!
Dễ đuôi, tự mãn, nằm co!
Qua miền siêu thoát
gọi đò, ai đưa?
20.
Ít thông kinh luật mặc dầu
Nếu chuyên hành đạo
tìm câu sửa mình
Sống đời chánh hạnh, quang minh
Qua miền siêu thoát,
vô sinh, hưởng nhàn!
II. KHÔNG PHÓNG DẬT
21.
Con đường phóng dật: nguy nan!
Con đường tỉnh thức:
vinh quang đời đời
Buông lung là kẻ chết rồi
Pháp mầu bất tử
đợi người cần chuyên!22.
Trí nhân thấy rõ cơ duyên
Nhiếp tâm kiên định
vẫy thuyền sang sông!
An vui, hoan hỷ tự lòng
Dự vào cảnh giới
thanh trong thánh mầu!
23.
Trí nhân tinh tấn thiền hành
Kiên trì, nỗ lực
duyên sanh Niết bàn
Ma vương khó buộc, khó ràng
Tự do tối thượng
thênh thang bến bờ!
24.
Tinh cần, chánh niệm hỡi ai!
Giữ gìn tịnh hạnh
trong ngoài chăm chuyên
tự điều, theo pháp sống thiền
Nỗ lực sung mãn
thiện hiền tấn tăng!
25.
Sống không phóng dật, kiên trì
Tự điều, tự chế
thường khi mới là!
Chí người thiện trí cao xa
Xây hòn đảo lớn,
quê nhà trú thân!
26.
Si mê, cuồng sĩ buông lung
Riêng người thiện trí
canh chừng niệm tâm
Tâm tâm, niệm niệm tinh cần
Giữ gìn kho báu
thế nhân dễ gì!
27.
Người không phóng dật, dễ duôi
Người không mê đắm
niềm vui dục trần
Tỉnh thức, thiền quán tinh cần
Sẽ hái, sẽ gặt
phước phần sum suê!
28.
Niệm tâm: phóng dật lùi xa
Thoát khỏi phiền não -
binh ma cuối đèo!
Cao sơn, trí tuệ khéo trèo
Vô minh, đau khổ -
nằm queo đám người!
29.
Trú niệm giữa kẻ buông lung
Tỉnh thức
giữa đám mê mung, loạn cuồng
Như con tuấn mã kiên cường
Sau lưng bỏ lại
lươn ươn ngựa hèn!
30.
Chỉ nhờ đức tánh tinh cần
Ðế thích cai quản bốn tầng
Thiên vương
Dễ duôi thiên hạ khinh thường
Tinh cần
mãi được tán dương đời đời!
31.
Tỷ - kheo vui thích tinh cần
Sợ hãi phóng dật,
niệm tâm canh chừng
Bước đi như đám lửa hừng
Thiêu bao phiền não
kiết thừng [*] tiêu tan!
[*] kiết thừng: giây buộc trói32.
Tỷ kheo vui thích tinh cần
Sợ hãi phóng dật,
chuyên tâm quán thiền
Khỏi rơi, đọa xuống các miền
Vị ấy
nhất định kề bên Niết bàn!
III. TÂM
33.
Khó thay! trì nhiếp tâm người
Chập chờn, dao động
vạn đời không yên!
Thợ tài uốn thẳng cây tên
Giữ tâm cũng vậy,
thiện hiền khéo tu!34.
Cá kia quăng bỏ lên bờ
Vẫy vùng, hốt hoảng
đợi giờ chết thôi!
Cho hay, tâm lạc chợ đời
Cũng dường như thế ấy,
hãy rời dục tham!
35.
Tâm ta khinh động bất an
Kiếm tìm dục lạc
chạy quàng, chạy xiêng
Lành thay! chế ngự thành hiền
Tâm được điều phục
thuốc tiên chẳng màng!
36.
Tâm ta tế nhị vô cùng
Dễ nào thấy biết,
canh chừng làm sao?
Kiếm tìm dục lạc xôn xao
Tâm được phòng hộ
xiết bao phước lành!
37.
Xa xôi diệu vợi lữ trình
Ðến đi đơn độc
ẩn mình hang sâu [i]
Ðiều tâm: hạnh phúc cơ mầu
Vui sao!
thoát khỏi ma đầu sáu tay! [ii]
[i] trú xứ ẩn mật của Thức
[ii] lục trần38.
Tâm chưa an trú vững vàng
Làm sao
chánh pháp dễ dàng liễu tri?
Niềm tin rung động từng khi
Trí tuệ như vậy
mong chi thành toàn?!
39.
Tâm không ái dục đầy tràn
Tâm không sân hận
chẳng mang lửa phiền
Vượt lên thiện, ác đôi miền
Bậc luôn tỉnh giác
chẳng hiềm sợ chi!
40.
Thân này gốm sứ mỏng mạnh
Tâm này kiên cố
thủ thành chống ma!
Gươm vàng trí tuệ vung ra
Giữ gìn chiến thắng
một tòa "vô tham"!
41.
Mai kia thương xót thân này
Nằm vùi đất lạnh
tháng ngày nắng mưa
Vô tri một đống thịt thừa
Gỗ mùn vô dụng
xẻ cưa làm gì?
42.
Kẻ thù hiềm hại kẻ thù
Oan gia chước hiểm
báo cừu oan gia
Ghê hơn, tâm hướng ác tà
Vạn lần nguy khốn
cho ta, cho người
43.
Ðiều mà quyến thuộc mẹ cha
Chẳng thể làm được
cho ta, cho người
Nhưng tâm chân chánh hướng rồi
Thành tựu tốt đẹp
vẹn mười, vẹn trăm!
IV. HOA
44.
Ai người thấu triệt ''cái Ta"?
Thấu triệt thiên giới,
Dạ-ma các hàng?
Ai người khéo giảng Con đàng?
Như tay thiện xảo
kết tràng hoa tươi?45.
Ai người chinh phục "cái Ta"?
Chinh phục thiên giới,
dạ ma các hàng?
Bậc "Hữu học" khéo Con đàng,
Như tay thiện xảo
kết tràng hoa tươi.
46.
Thân như bọt nước đầu ghềnh
Rỗng không, huyễn ảo
diệt sinh vậy mà!
Trượng phu bẻ gãy tên hoa
Vượt lên tầm mắt
Tử ma khó tìm!
47.
Ai còn thu nhặt hoa hương
Ðắm si, tham nhiễm
bên đường, biết hay?
Tử thần mang kẻ ấy ngay
Như cơn lũ cuốn
ngủ say cả làng!
48.
Ai còn thu nhặt hoa hương
Ðắm say, tham nhiễm
bên đường chẳng thôi?
Coi chừng thần chết tới nơi.
Bắt làm nô lệ
rồi đời kẻ ngu!
49.
Như ong kiếm tí mật thôi
Sắc hương chẳng hại
lá chồi cũng không!
Khẽ khàng chút nhụy lót lòng
Bậc thánh cũng vậy,
thong dong vào làng!
50.
Lỗi người tìm trách sao nên?
Dầu phải, dầu quấy
chen xen chẳng gì?
Gẫm ta làm được điều chi?
Lặng im, tự kiểm,
tu trì mới hay!
51.
Hoa kia đẹp đẽ dường bao!
Sắc màu tươi thắm,
nhưng nào có hương!
Ngôn lời dệt gấm thêu chương,
Không hành, chỉ nói
là phường bỏ đi!
52.
Hoa kia đẹp đẽ dường bao!
Sắc màu đã thắm
lại ngào ngạt hương!
Ngôn lời trong sáng như gương
Nói làm là một
văn chương dám bì!
53.
Ðó đây lác đác đầu cành
Hái tìm từng đóa
xâu thành tràng hoa
Chúng sanh giữa cõi ta bà
Việc lành thu góp,
kết tòa thiện tâm!
54.
Hương thơm tối thắng diệu hoa
Làm sao ngược gió
bay xa mọi đường?
Hương thơm đức hạnh phi thường
Xông bay khắp cả
muôn phương ngát ngào!
55.
Hương sen, hương lý, hương trầm
Già la cùng với
chiên đàn thắng hương
Dẫu thơm, nhưng chẳng phi thường
Hương người đức hạnh
so lường dễ đâu!
56.
Hương sen, hương lý, hương trầm
Già la cùng với
Chiên đàn thắng hương
Hương người đức hạnh phi thường,
Xông bay bốn cõi
thiên vương ngát ngào!
57.
Ai người trú niệm tinh cần
Ai người siêu thoát
dự phần vô vi?
Ai người đức hạnh, chánh tri?
Ma vương chẳng thấy
đường đi, lối về
58.59.
Hoa sen dễ mến, dễ ưa
Mọc lên giữa đống
bùn nhơ vệ đường
Môn đệ đức Chuyển pháp vương
Trí tuệ chiếu sáng
khắp phường tối tăm!
V. KẺ NGU
60.
Người mất ngủ thấy đêm dài
Ðường xa mệt mỏi
đôi vai lữ hành
Ngu nhân chẳng thấy pháp lành
Luân hồi nào biết
mối manh nẻo về! (Viên Minh)61.
Xa xôi thiên ý lữ trình
Không gặp đồng đạo
bằng mình hoặc hơn
Thà rằng vững bước cô đơn
Chẳng nên bè bạn
với phường ngu si!
62.
Con Tôi, tài sản của tôi!
Ðó là ưu não
Cho người cuồng si
Trong ''ta'', ''ta'' ấy có gì!
Tài sản, con cái
khác chi mộng trường!
63.
Người ngu xin hãy biết mình!
Thà rằng như vậy
thông minh mấy phần
Ngu si lại tưởng trí nhân
Với kẻ như vậy
vạn lần chí ngu!
64.
Người ngu cho dẫu trọn đời
Sống gần trí giả
uổng lời cao siêu
Không hành chánh pháp nửa điều
Muỗng canh
nào biết trong niêu vị gì!
65.
Phút giây thân cận đại hiền
Với người hữu trí
là duyên vạn đời
Thấy ngay chánh pháp tuyệt vời
Lưỡi kia nếm thưởng
biết nồi canh ngon!
66.
Ơi người thiểu trí đại ngu!
Lại xem "tự ngã"
kẻ thù, khốn thay!
Trở đi, lộn lại cõi này
Mãi tạo ác nghiệp,
Khổ rày ai mang?!
67.
Aïc nghiệp là nghiệp chẳng lành
Ăn năn, hối quá
phát sanh lòng người
Ðến khi quả dữ chín muồi
Lệ tuôn đầy mặt
lạy trời khóc mưa!
68.
Thiện nghiệp là nghiệp tốt lành
Thỏa thích, mát mẻ
phát sanh lòng người
Ðến khi lạc báo chín muồi
Thọ hưởng quả phúc,
nói cười hân hoan!
69.
Ác hạnh ngọt ngào như đường!
Người ngu nghĩ vậy
quả thường chưa sanh!
Ðến khi ác báo đành rành
Than trời, trách Phật,
khổ thành khổ hơn!
70.
Người ngu ngày lại qua ngày
Chỉ dùng vật thực
cỏ rây chút gì!
Phép tu khổ hạnh sao bì?
Một phần mười sáu
liễu tri pháp hành!
71.
Ác hạnh không tạo quả ngay
Tựa như sữa nọ
sớm ngày chưa đông!
Nghiệp kia theo kẻ cuồng ngông
Dưới tro, âm ỉ
than hồng biết chăng?
72.
Người ngu sa đọa tâm hồn
Trí thức hái lượm
cúi luồn công danh
Ðầu to bửa nát tan tành!
Hoa hương úa rã
cây cành thảm thương!
Trong sự sụp đổ của mình
Hái thâu kiến thức
góp kinh nghiệm đời
Người ngu đâu biết, than ôi!
Chính chúng bửa nát
bể hai cái đầu!
73.
Người ngu cuồng vọng tiếng tăm
Muốn ngồi trên trước
chư Tăng thánh, phàm
Quyền uy tu viện cao sang!
Muốn người đưa đón
lọng vàng, lọng hoa!
74.
Người ngu "tự ngã" phô trương
Cướp công đồng đạo
nêu gương mình làm!
Ưu sai, ưa lệnh rắp hàng
Mạn cuồng tăng thượng,
ái tham lũ dòng!
75.
Con đường lợi lộc trần gian
Con đường vô dục,
Niết bàn, vốn hai!
Sa môn đâu dễ đắm mùi
Khởi tâm nhàm chán
xa rời mồi câu!
VI. HIỀN TRÍ
76.
Thiện hiền điểm lỗi cho ta
Ðiều cần sai sửa,
điều chưa thành toàn
Ví như chỉ chỗ chôn vàng
bạn người như vậy,
tốt càng tốt hơn!77.
Ai khuyên kẻ khác làm lành
Ngăn ngừa niệm dữ,
pháp hành gắng tu
Người hiền cảm kích kính yêu
Còn người xấu ác
ra điều chẳng ưa!
78.
Với người xấu ác, không thân!
Với người ti tiện,
lại cần tránh xa!
Người hiền, bạn tốt mới là
Thượng nhân cao quý
điểm hoa lòng mình!
79.
Vui thay! giáo pháp thấm nhuần
Vui thay! hỷ lạc
thân tâm nhẹ nhàng!
tri nhân thỏa thích Con đường
của đức Ðại Giác
xiển dương cứu đời!
80.
Ðào mương dẫn nước, khéo thay!
Mũi tên cong vạy
uốn ngay, chẳng phiền
Gỗ vênh thợ mộc đẽo liền
Khiển tà thành chánh,
trí hiền nhiếp tâm!
81.
Ví như tảng đá kiên trì
Gió cuồng tám hướng
dễ gì chuyển lay!
Tiếng đời chê dở, khen hay!
Không làm chao động,
đôi mày trí nhân! (Tâm Cao)
82.
Ví như hồ nước thẳm sâu
Lắng yên, trong suốt
chẳng màu bợn nhơ!
Lòng người trí giả lặng tờ
Khi nghe diệu pháp
bến bờ như nhiên!
83.
Người hiền - tất cả xả ly
Thánh nhơn: dục ái,
đắm si, chẳng bàn!
Dầu cho cảm thọ khổ nàn
Vui buồn, thiện trí
đâu màng để tâm!
84.
Chẳng vì mình, chẳng vì người
Chẳng vì con cái
lộc tài trăm xe:
làm điều bất chánh đáng chê!
Bậc trí như vậy,
bồ đề nở bông!
Chẳng vì mình, chẳng vì người
Chẳng vì sự nghiệp,
tiếng đời công danh:
bởi do bất chánh mà thành!
Bậc trí như vậy,
đạo hành viên dung!
85.
Giữa đám nhân loại dật dờ
May ra ít kẻ
vượt bờ bến mê!
Phần đông cười, khóc ê chề
Tâm hồn rách nát
kéo lê bờ này!
Phần đông nhân loại dật dờ
Sống say, chết mộng
bên bờ bến mê!
Quẩn quanh, xuôi ngược ê chề
Ðảo điên, tất bật
kéo lê bờ này!
86.
Những ai tinh tấn tu trì
Ðúng lời chánh pháp,
khéo tri, khéo hành
Vượt qua dục vọng, tử sanh
Thuyền xuôi giác ngạn,
mây lành đón đưa!
87.
Bỏ nhà, mây trắng ra đi
Thong dong muôn sự,
viễn ly thế tình
Pháp đen, pháp trắng phân minh
Tìm trong an lạc
câu kinh khước từ
88.
Phất tay sở hữu riêng tư
Cầu vui tịch tịnh
chân như Niết bàn
Gỡ bao chướng ngại sân tham
Nhiễm ô thanh lọc
xứng làm Sa môn
89.
Khéo thay! tu tập giác chi!
Lành thay!
chánh hạnh, nhiếp trì bền tâm!
Người không ô nhiễm dục trần
Sống đời sáng chói,
Niết bàn, ở đây!
VII. A-LA-HÁN
90.
Trải qua suốt cuộc hành trình
Ưu phiền chấm dứt
khổ hình tiêu tan!
Cởi bao triền phược buộc ràng
Sống đời siêu thoát,
lửa tàn vùi tro!91.
Sa môn chánh niệm kiên trì
Lìa mọi trú xứ
ra đi nhẹ nhàng!
Ngỗng trời cất cánh thênh thang
Ao hồ bỏ lại,
mây ngàn thong dong!
Chim có tổ, cáo có hang
Lìa mọi trú xứ
gót chàng sa môn
Non xanh, mây trắng: tâm hồn
rỗng không muôn sự,
cô đơn dặm ngoài!
92.
Rỗng rang tư hữu ra đi
Uống ăn biết đủ
có chi phải bàn?
Lòng không, vô tướng nhẹ nhàng
Chim trời giải thoát,
non ngàn tìm đâu?
93.
Sa môn lậu hoặc đoạn ly
Uống ăn chẳng đắm
có chi phải bàn?
Lòng không, vô tướng nhẹ nhàng
Chim trời giải thoát,
non ngàn tìm đâu?
94.
Ví như tuấn mã luyện thành
Lục căn chế ngự
xứng danh trượng tòng!
Nhiễm ô, ngã mạn tiêu vong
Chư thiên
mến mộ giống dòng sa môn!
95.
Ðất kia cau mặt bao giờ?
Trụ đồng kiên cố.
ao hồ lặng thinh!
Sa môn tâm ý quân bình
Lang thang vô định,
tái sinh nào còn?
96.
Tâm an thì nghiệp cũng an
Lời ăn, tiếng nói
lại càng an hơn!
Sống đời hiểu biết chánh chơn
Thanh bình, siêu thoát
sa môn Phật đà!
97.
Chỉ tin giác ngộ, chánh tri
Chẳng tin ai khác,
an vi tự lòng
Cắt lìa hệ lụy trần hồng
Xả ly tối thượng,
hư không cũng từ!
98.
Thị phường, làng mạc, rừng sâu
Non cao, lũng thấp
hoặc đâu mặc dù
Nơi nào bậc thánh ngụ cư
Ở đấy khả ái,
an như tuyệt vời!
99.
Rừng sâu khả ái vô cùng
Chỗ người phàm tục
ngại ngùng bước chân
Vì không tìm kiếm dục trần
Bậc "ly tham" sống
mười phần hân hoan!
VIII. NGÀN
100.
Dẫu cho ngôn ngữ trăm ngàn
Nói điều vô ích:
chỉ bàn suông thôi!
Tốt hơn: ít chữ, ít lời!
Nghe xong tịnh lạc
sống đời vô ưu!101.
Chữ câu ngàn vạn ích gì
Trăm kinh nói mãi
lắm khi loạn mù
Một câu có ích, cho dù
Nghe xong tịnh lạc
an như đời đời!
102.
Trăm câu đọc tụng ích gì
Máy móc, nhái lại
khác chi vẹt, nhồng!
Một lời Phật pháp chánh tông
Nghe xong tịnh lạc
trú dòng bất lai!
103.104.105.
Vẻ vang tự thắng chính mình
Khó hơn ngàn vạn
chiến binh sa trường!
Chư thiên, phạm đế, ma vương
Làm sao thắng kẻ
''tự thường thắng y''?
106.
Trăm năm bỏ cả thời gian
Chí thành tế tự
núi vàng, rừng châu!
Chẳng bằng giây lát cúi đầu
Cúng dường bậc thánh
dày sâu phước lành!
107.
Trăm năm đốt lửa rừng thiêng
Khẩn cầu tế tự
triền miên đêm ngày
Chẳng bằng chỉ một phút giây
cúng dường bậc thánh
sâu dày phước hơn!
108.
Suốt năm tế vật cúng dường
Ðể mong phước quả
nhờ nương sau nầy
Phần tư lợi ích chẳng tày
Một lần đảnh lễ
gót mây thánh hiền!
109.
An vui, sắc đẹp, sống lâu
Dồi dào sức khỏe:
bốn câu chúc mừng!
Cho ai kính lễ cúc cung
Những bậc trưởng thượng
thuộc dòng sa môn
110.111.
Trăm năm sống có ích gì
Buông lung, phóng dật
ác trí, ác tà!
Một ngày trong cõi người ta
Giới định, thiền tuệ -
thật là tốt hơn!
112.
Trăm năm sống có ích gì
Dễ duôi biếng nhác -
li bì xác thân!
Khởi tâm nỗ lực tinh cần
Một ngày như vậy,
muôn phần tốt hơn!
113.
Trăm năm sống có ích gì
Pháp đi, pháp đến -
vô tri chẳng tường
Một ngày, quả thật khó lường
Thấy pháp sanh diệt,
vô thường ra sao!?
114.115.
Trăm năm sống có ích gì
Chẳng thấy bất - tử
vô vi pháp hành
Một ngày quả thật trọn lành!
Sống đời chứng ngộ
vô sanh Niết bàn!
IX. ÁC
116.
Mau mau làm các việc lành
Mau mau ngăn ác
Phát sanh tâm người
Tâm người vốn thật dễ duôi
Nếu chậm thiện nghiệp,
ác chồi ló ra!117.
Hỡi ai điều ác lỡ làm
lặp đi lặp lại
dễ dàng thành quen
Ðiều ác, thỏa thích chẳng nên!
Chứa ác thọ khổ,
lời khuyên đạo vàng!
118.
Hỡi ai hoan hỷ làm lành
Hãy nên tiếp tục cho thành
thói quen!
Ðiều làm thỏa thích, rất nên!
Chứa thiện được lạc,
lời khuyên đạo vàng!
119.
Người kia làm ác, nghĩ rằng:
Làm ác được tốt
được hằng an vui!
Ðến khi quả dữ chín muồi
Khổ đau họa hại
rồi đời kẻ ngu!
120.
Người kia làm thiện lâu ngày
Vẫn gặp đau khổ
vẫn hay than phiền
Ðủ duyên, quả tốt đến liền
An vui hạnh phúc,
thiện hiền mến ưa!
121.
Nước rơi từng giọt giọt thôi
Lâu ngày chầy tháng
đến hồi tràn lu
Chút chút việc ác, mặc dù!
Ngày qua, tháng lại
người ngu ác đầy!
122.
Nước rơi từng giọt giọt thôi
Khe mương trăm nẻo
đến hồi thành sông!
Chút chút việc thiện nhẹ bồng
Mai kia
vô lượng hư không cũng tràn!
123.
Thương buôn lắm bạc, nhiều tiền
Ðồng hành ít ỏi
tránh miền hiểm hoang!
Muốn sống, thuốc độc chớ quàng!
Lánh ác, cũng vậy,
rõ ràng là khôn!
124.
Tay ta nếu chẳng vết thương
Dẫu cầm thuốc độc
chẳng phương hại gì
Ác kia vô hiệu tức thì
Với người hiền sĩ
thường khi niệm lành!
125.
Sống đời đạo hạnh thiêng liêng
Nếu ai hiểm hại
không điên cũng cuồng!
Bụi mù tung ngược gió luồng!
Khổ đau dội lại
bằng muôn bằng ngàn!
126.
Nhiều kẻ sanh thú thai bào
Bốn đường đau khổ
đón chào ác nhân
Người lành, thiên giới du nhàn
còn người vô nhiễm,
Niết bàn tĩnh cư
127.
Dẫu cho động thẳm hang sâu
Hoặc nơi biển cả
non đầu, rừng thiêng
chẳng đâu trốn thoát ưu phiền
Lỡ gieo ác nghiệp
khổ liền chạy theo!
Trốn vào động thẳm hang sâu
Ẩn trong núi vắng
non đầu, trùng khơi
Có đâu một chỗ trên đời
Mà quả ác nghiệp
lại thôi lần tìm!
128.
Trốn vào động thẳm hang sâu
Ẩn vào núi vắng,
non đầu, trùng khơi
Có đâu một chỗ trên đời
Tử thần
lại chẳng đến lôi kéo về!
X. HÌNH PHẠT
129.
Ai ai cũng sợ gươm đao
Ai ai cũng sợ
máu đào thây phơi
Bụng ta suy hiểu bụng người
Chớ nên giết hại,
xúi lời giết nhau!130.
Ai ai cũng sợ gươm đao
Người người
mạng sống mong sao bảo toàn Bụng ta hiểu bụng thế gian Chớ nên giết hại, xúi bàn giết nhau! 131.132. Ai ai hạnh phúc cũng cầu Tại sao đao trượng hại nhau làm gì? Tìm an mà lại ác tri Những người như vậy mong chi gặp lành! 133. Người này thô lỗ, cộc cằn Người kia trả miếng cũng ngần ấy thôi! Khổ thay! phẫn hận trên đời Vết thương dao xé: tiếng lời lại qua! 134. Tự mình nếu biết lặng yên Không còn oán nộ, chẳng hiềm hại ai Như chuông đã bể tiếng rồi Ai mà được vậy, kề nơi Niết bàn! 135. Người chăn dùng gậy lùa dê Lùa từng con một đi về núi xa Tuổi già, sự chết cũng là Lùa từng mạng sống chúng ta xuống hầm! 136. Người ngu xằng bậy lỡ lầm vẫn không nhận thức việc làm cuồng si Nghiệp kia nhân quả tức thì Bị thiêu, bị nấu có chi phải ngờ! 137.138.139.140. Dùng đao hại kẻ ""không đao"" [*] Trượng hại ""không trượng"" [*] khác nào tự thiêu! Ai kia thọ khổ mười điều Chịu quả khốc liệt cùng nhiều tai ương! Một là nhức nhối đau thương Hai là tai biến khôn đường trở xoay Ba là thương tích mặt mày Bốn là trọng bệnh thuốc thầy chẳng xong! [*] hàm chỉ bậc ThánhNăm là tâm trí loạn cuồng Sáu, bị hại bởi lực quyền vua quan, Bảy, chịu trọng tội cáo oan Tám là gia quyến các hàng phân ly! Chín là tài sản ra đi Mười là nhà cửa trà - tì hỏa tai! Ðến khi thọ mạng hết rồi Chung thân địa ngục, đồng sôi, chảo dầu! 141. Bằng cách lõa thể lang thang Hoặc là bện tóc, tro than trét mình! Hay là bôi mặt bùn sình Hoặc như tuyệt thực tóp hình sậy khô! Tu gì, đất bẩn nằm co! Lấm lem bụi dính phết nhơ dọa người Ngồi xổm hoặc nhảy loi choi Nhịn ăn, nhịn thở sống đời dị nhân! Ấy là thanh lọc thân tâm? Hoài nghi trừ diệt, thánh nhân đời này?! Than ôi! khổ hạnh đặt bày Nhân khổ, quả khổ- biết hay trí cuồng?! 142. Người kia dẫu đẹp phục trang Nhưng đời thanh tịnh tĩnh an tục trần Sáu căn chế ngự tinh thuần Sống đời phạm hạnh trong ngần pha lê Bước trên chánh đạo mà về Từ tâm vô lượng chẳng hề trượng đao! Tỷ kheo, phạm chí khác nào Sa môn, khất sĩ gọi sao cũng là! 143. Hiếm thay người ở thế gian Ðã biết tự chế, lại càng tự khiêm Biết hổ thẹn, thoát chê gièm Như con tuấn mã tài hiền tránh roi! 144. Ngựa hiền chỉ thấy bóng roi Tinh cần, giới đức sáng ngời tín tâm Ðịnh thiền, trạch pháp suy tầm Kiến tri, đạo hạnh trong ngần như gương Ðủ đầy chánh niệm lên đường Những người như vậy, tai ương tận lìa! 145. (Giống câu 80) |
XXXXX
XI. PHẨM GIÀ
| 146. Sao còn thích thú vui cười? Ðắm say, khoái lạc khi đời lửa thiêu? Bao trùm tăm tối muôn chiều Không tìm ánh sáng tiêu diêu mà về?147. Nhìn kìa! thể xác"mê hồn! Một đống thịt thối, một hòm đớn đau! bận tâm tính việc đâu đâu Có chi bền vững mà cầu trường sanh?! 148. Thân này sẽ bị suy già Thường hay tật bệnh lại hòa uế nhơ Mỏng manh mạng sống từng giờ Tử thần bên cửa đợi chờ mang đi! 149. Mùa thu, nhìn trái bầu khô Người ta quăng bỏ vất vơ xó đường Như bồ câu trắng- trắng xương Quý gì? thích thú, mà trương mắt nhìn?! 150 Thành trì ngoài đựng thịt xương Ðắp thêm máu thịt, tô hường, quét son! Mang thêm tật bệnh, tử vong Chứa đầy ngã mạn, lại gom dối lừa! 151 Xe vua đẹp đẽ dường bao Trang hoàng lộng lẫy - hư hao đến kỳ Thân này đến lúc lão suy Pháp từ bậc thiện, vô vi chẳng già! Pháp của đức Gotama Sáng tỏ giáo pháp chan hòa thiện nhân! 152 Kẻ kia kém học, ít nghe Nở nang, cường tráng to bè như trâu! Lớn lên, đống thịt lớn mau Nhưng mà trí tuệ có đâu lớn cùng!? 153.154 Lang thang bao kiếp luân hồi Tim không gặp kẻ xây ngôi nhà này! [*] Ôi! đời sống thật buồn thay! Bèo mây bến cũ vần xoay lối về [*] chỉ sự cấu tạo, chất chồng của Ngũ uẩnHỡi này anh thợ nhà kia! Rui, mè, kèo, cột gãy lìa nát tan bao tham ái thảy tiêu tàn Tâm ta thắng đạt Niết bàn thảnh thơi! (Tâm Cao) 155.156 Trẻ không sớm biết tu hành Chẳng lo tài sản để dành mai sau! Cò già ủ rủ bên ao Cá tôm chẳng có xanh xao chết mòn! Trẻ không sớm biết tu hành Chẳng lo tài sản để dành mai sau Như cung vô dụng gãy đầu Nhìn về dĩ vãng rầu rầu thở than! (Tâm Cao) |
XII. TỰ NGÃ
| 157. Thương mình phải biết yêu mình Phải lo kẻ trộm rập rình ngày đêm Năm canh, sáu khắc chẳng quên Luôn luôn tỉnh thức kề bên trông chừng! [*][*] kho tàng thiện pháp158. Tự mình kiện định không sờn Tự mình củng cố chánh chơn Con đường Mới đi giáo hóa muôn phương Bậc trí như vậy chẳng vương nhiễm gì! 159. Tự mình hành động thế nào Mới mong giáo hóa ra sao cho người Hãy nên chế ngự mình rồi Mới mong điều phục cõi đời lao xao! 160. Tự ta nương tựa cho ta Có ai "y chỉ" [*] gần xa mà cầu! Tự mình điều phục làm đầu "Y chỉ" khó được, tu lâu, được rồi! [*] nương tựa161. Việc dữ vốn tự mình sanh Tự khởi, tự tạo, tự hành ác tri! Nó nghiền nát kẻ ngu si Kim cương rạch vết sá gì bảo châu! 162. Như dây leo màluvà Bám ghì, đeo siết - sàlà chết dần Nếu ta quá nhiễm dục trần Kẻ thù không giết, "tự thân giết mình"! Như dây leo bám siết cây Cội cành tàn tạ đợi ngày chết khô Quá nhiều dục lạc nhiễm ô Là ta đã tự đào mồ chôn ta! 163. Những việc xấu quấy đã làm Những điều tự hại lại càng dễ thôi! Việc hay, thật khó, than ôi! Việc lành, việc tốt quá trời khó hơn! 164. Cũng vì cuồng dại, mê lầm Người kia phỉ báng diệu âm Phật đà Cười chê thánh hạnh Tăng già Miệt thị chánh pháp thật là chua cay! Bởi do ác kiến sâu dày Quả kàshà chín, diệt ngay chính mình! 165. Làm điều ác dữ do ta Với điều ô nhiễm cũng là mình thôi! Tự tôi "thanh tịnh bởi tôi" Ai người "thanh tịnh cho người", có đâu! 166. Không vì an lạc cho đời Chẳng vì lợi lạc cho người thế gian Mà quên tối thượng Con đàng Mà quên tự lợi: Niết bàn chánh tri! |
XIII. THẾ GIAN
| 167. Chạy theo phóng dật, chớ nên! Ðua đòi tham vọng thấp hèn, hay chi? Tin đâu tà kiến ngu si Quý gì nuôi lớn hữu vi dục trần?!168. Có người khất sĩ trang nghiêm Trì bình chánh hạnh lắng yên tục trần Giới tâm, tĩnh định tinh cần Sống đời an lạc: đời gần, đời xa! 169. Có người khất sĩ trang nghiêm Trì bình chánh hạnh lắng yên tục trần Viễn ly tà hạnh, ác nhân Sống đời an lạc đời gần, đời xa! 170. Hãy xem bọt nước lao xao! Hãy nhìn ảo ảnh chiêm bao chập chờn Thế gian hoa đốm,mộng trường Thấy được như vậy, tử vương khó dò! 171. Thế gian đẹp đẽ xiết bao Long xa mỹ lệ, lụa đào, gấm hương! Mê nhân chết sững bên đường Trí nhân thanh thản thấy dường như không! 172. Trước kia phóng túng, mê mờ Ngày sau tỉnh niệm hướng bờ giác xa Ðưa tay vén đám mây qua Vầng trăng ló dạng nguy nga hạ huyền! 173. Hồi đầu làm các hạnh lành Xóa mờ ác nghiệp đã sanh thuở nào Trí nhân chiếu sáng trần lao Trời quang, mây tạnh- trăng sao đời này! 174. Thế gian loáng quáng mù manh! Hiếm thay ít kẻ mắt lành sáng trong! Lưới trùm, chim khó thoát lồng Bay lên nhàn cảnh quả không mấy người! 175. Thiên nga cất cánh thênh thang Thần thông bay lượn không gian nghìn trùng Còn đâu cá chậu, chim lồng! Trí nhân thắng phục giống dòng ma vương! 176. Những ai quen thói vọng ngôn Dửng dưng ác nhỏ lại còn rẻ khinh Luân hồi, nhân quả không tin Ác trí như vậy, Ác dìm ác thôi! 177. Làm sao bủn xỉn sanh thiên? Khen người rộng lượng, kẻ điên, mong gì! Trí nhân bố thí, xả ly Hỷ hoan nhân quả có chi phải ngờ! 178. Ðịa cầu bá chủ, bá quyền Hoặc là thượng giới, chư thiên hưởng nhàn Uy danh vũ trụ vinh vang Thua xa, xa tít- dự hàng thánh lưu! |
XIV. PHẬT-ĐÀ
| 179. Vinh thay! Chiến thắng không ngai! Chiến bất khả bại, chẳng ai sánh cùng! Vinh thay! Phật giới mênh mông! Thắng không dấu tích, chân không dấu gì! Vinh thay! uy lực vô vi Ma vương theo dõi vết đi thử nào?!180. Rối ren, hỗn tạp hết rồi Ái dục, triền phược kéo lôi ngõ nào? Ði không dấu tích trần lao Phật giới tối thượng biết sao mà bàn? Vinh thay! uy lực vĩnh hằng Ma vương lần vết xuất phàm được ư?! 181. Trí nhân vui hạnh khước từ Tinh cần thiền quán an như lòng mình chư thiên ái kính hoan nghinh Phật luôn chánh niệm giác minh tròn đầy! 182. Hiếm thay! sanh được làm người! Hiếm thay! sống được một đời lành trong! Hiếm thay! nghe pháp chánh tông! Hiếm thay! Vị Phật trần hồng giáng sinh! 183. Vui thay! điều ác không làm! Vui thay! Việc thiện lại chăm làm hoài Tự tâm thanh lọc trong ngoài Âúy là giáo pháp trọn đời Tôn Sư! 184. Nhớ xưa: chư Phật lời vàng: Khổ hạnh: nhẫn nại, Niết bàn tối cao! Xuất gia không hại người nào Sa môn chẳng dính trượng đao giữa đời! 185. Sống đời vô hại, vô vi Sống đời ẩn dật hộ trì giới căn Sống đời tiết độ uống ăn Sống đời tỉnh niệm Phật hằng ngợi khen! 186.187. Trận mưa bảy báu đầy tràn Chẳng làm thỏa mãn dục tham lòng người Than ôi! dục đắng khó trôi Dính rây chút ngọt, vui rồi khổ thêm! Biết vậy, đệ tử thánh hiền Chẳng tìm thỏa thích triền miên cảnh trời Chỉ mong ái diệt mà thôi Niết bàn vắng lặng nghỉ ngơi vẹn toàn! 188.189.190.191.192. Loài người hoảng hốt hãi kinh Ði tìm nhiều chỗ cho mình tựa nương Vào nơi cây cối, ruộng vườn Hoặc là đền tháp, núi rừng, miếu hoang! Ấy đâu phải chỗ an toàn Là nơi nương tựa cho hàng trí nhân? Chẳng đâu thoát khỏi mê trần Chẳng đâu ẩn trốn dấu chân khổ hình! Quy y Phật bảo quang vinh Quy y Pháp bảo cao minh rạng ngời Quy y Tăng chúng ba đời Quy y như vậy - chính nơi hướng về! Chánh tri đâu khổ, đâu mê! Chánh tri tứ đế, Bồ đề tự tâm! Lần theo bát chánh, giác phần Vượt qua khổ nạn, mê tân đời này! Quy y ấy quả cao dày Quy y tối thượng đâu tày mà so! Quy y tận khổ, vô lo! Quy y chánh tuệ, vẫy đò sang sông! 193. Khó thay! có ít hạng người Trí tuệ cao viễn ra đời ở đây! Chỉ đâu phúc đủ, duyên đầy Nơi ấy, thiện trí đợi ngày giáng sinh! 194. Lành thay! chư Phật giáng sinh! Lành thay! chánh pháp quang minh ba tòa! Lành thay! Tăng bảo lục hòa Lành thay! tứ chúng một nhà đồng tu! 195.196. Xứng thay! Bậc đáng cúng dường Thế tôn, môn đệ các hàng Thinh văn! Quý ngài an tĩnh lục căn Vượt qua hý luận, tham sân, não phiền Vô vi, vô úy, tịch nhiên Cúng dường như vậy, Vô biên phước mầu |
XV. AN LẠC
| 197.198.199. Vui thay! sống chẳng hận thù Giữa người thù hận không thù hận ai! Vui thay! sống chẳng ốm đau Giữa người bệnh tật, chẳng đau ốm gì! Vui thay! sống chẳng rộn ràng Giữa người bận rộn, chẳng ràng rộn chi! Vui thay! sống chẳng khát khao Giữa người khao khát, chẳng khao khát gì!200. Vui thay! cảnh giới Như Lai! Không gì chướng ngại, chẳng gai chướng gì Dưỡng nuôi phỉ lạc luôn khi Tựa như thiên xứ các vì quang âm! 201. Chiến thắng nuôi dưỡng hận thù Còn kẻ chiến bại khổ sầu chẳng nguôi Phủi tay thắng bại trên đời Rỗng không vắng lặng - ai ngoài trí nhân? 202. Lửa nào sánh nổi lửa tham? Ác nào sánh nổi ác sân hiềm thù? Khổ bằng ngũ uẩn có như? Lạc nào đổi được vô dư Niết bàn? Lửa bằng tham ái, có không? Ác bằng ác hận - rùa lông dễ tìm! Khổ bằng ngũ uẩn, khó tin! Lạc bằng tịch diệt, xem chim mọc sừng! 203. Tối trọng là bệnh đói ăn Trầm kha là bệnh các hành rối ren! Niết bàn vô thượng, vô phiền Hưởng vui pháp vị, thánh hiền đời nay! 204. Không bệnh, lợi ích xiết bao! Sống đời biết đủ, khác nào được châu! Tín thành: quyến thuộc hàng đầu Niềm vui tịch tịnh nhiệm mầu chí tôn! 205. Nếm rồi hương vị ẩn cư Nếm qua hương vị an như khó ngờ! Còn hương vô nhiễm, vô lo? Có từ giáo pháp, sánh so được nào! 206. Phúc thay: thấy được thánh nhân Vì ta hưởng được lạc ân của người Vui thay! sống ở trên đời Mà ta chẳng gặp những nòi ngu si! 207. Người ngu, ai đã sống chung Phải mang sầu muộn biết chừng nào thôi! Người ngu, bằng hữu lỡ rồi Cũng dường như thế kết đôi bạn thù! 208. Trí nhân, thượng sĩ, thánh nhân Thông minh, giác tuệ giới phần trang nghiêm Làm bạn với bậc thiện hiền Ðường trăng sáng rỡ qua miền đầy sao! |
XVI. HỶ ÁI
| 209. Ðáng làm - thì lại bỏ bên! Chăm chuyên những việc chẳng nên chút nào Thả cho dục vọng tuôn trào Quên "con đường giữa", lội vào dòng mê! Ðã không cố gắng quay về Lại còn ganh tị cười chê người hiền!Chánh chơn - thì lại bỏ bên Chăm chuyên những việc chẳng nên chút nào! Xa mục đích - dục tuôn rào Chạy theo những việc tào lao giữa đời Lại còn dè bỉu, ỉ ôi! Tỵ ganh những bậc chẳng rời hướng tu! 210. Thương yêu thì chớ tìm gần Còn người mình ghét phải cần tránh mau! Người thương không gặp thì sầu Gặp người mình ghét - mày chau ích gì! 211. Vậy nên chớ có yêu ai Yêu người mà phải xa người, khổ thay! Ghét, yêu - là chuyện đặt bày Người không yêu, ghét - đêm ngày vô ưu! 212.213.214.215.216. Do ái sinh bệnh sầu ưu Lại sinh sợ hãi lo âu nhiều bề Ái không đắm, dục không mê U sầu sợ hãi ê chề trốn xa! Ái luyến sinh bệnh sầu ưu Lại sinh sợ hãi lo âu nhiều bề Người mà ái luyến không mê U sầu sợ hãi cận kề được đâu! Hỷ ái sinh bệnh sầu ưu Lại sinh sợ hãi, lo âu nhiều bề Người mà hỷ ái không mê U sầu, sợ hãi - chúng chê dở mồi! Dục ái sinh bệnh sầu ưu Lại sinh sợ hãi lo âu nhiều bề Người mà dục ái không mê U sầu, sợ hãi chán chê chẳng gần! Tham ái sinh bệnh sầu ưu Lại sinh sợ hãi lo âu nhiều bề Người mà tham ái, không mê u sầu sợ hãi - đã thề viễn ly! 217. Giới đức, trí giác trọn lành Kiên trú giáo pháp, đạo hành viên dung Làm xong công việc cuối cùng Trời người ái kính đón mừng hân hoan! 218. Nguyện thành quả vị "ly ngôn" [i] Chẳng còn xúc động thánh môn đầu dòng [ii] Tế vi các ái tiêu vong Những bậc như vậy xứng đồng thượng lưu [iii] [i] Niết bàn [ii] Ba quả thánh đầu [iii] A-La-Hán 219.220. Lâu ngày làm khách ly hương An toàn trở lại hỏi đường về thăm Bà con quyến thuộc xa gần Bạn bè hoan hỉ, thôn lân đón chào! Ví người hành thiện khác nào Ðời này đời nọ xiết bao phước dành Ðón đưa tốt đẹp an lành Bà con thân thuộc chân thành mừng vui! |
XVII. PHẪN NỘ
| 221. Bước qua phẫn nộ, ngã kiêu Cắt lìa ràng buộc Kết neo phận đời Danh tâm, sắc tướng xa rời Khổ nào theo, gót người vô sân?222. Tâm sân bộc phát rất nhanh Chiếc xe trượt dốc hãm phanh khó chừ! Có người chế ngự được ư? Như Lai sẽ gọi trượng phu đời này! Ai người chận được tâm sân Như dừng ngay lại xe lăn trượt bờÐánh xe thiện xảo chẳng ngờ Còn bao kẻ khác cầm hờ giây cương! 223. Không sân chế ngự hận sân Với điều xấu ác phải cần tốt, vui Xả ly thắng niệm kiết còi Lấy lòng chân thật cứu nòi dối gian! 224. Chân thật là đức làm đầu Chẳng nên phẫn hận là câu nằm lòng Dẫu nghèo vẫn chẳng rít rong Ba điều tốt ấy - thong dong cảnh trời! 225. Hãy xem những bậc Hiền nhơn Nói, làm, suy nghĩ chánh nhơn chế mình Thấm sâu trạng thái quang minh Chẳng sầu, chẳng muộn vô sinh Niết bàn! 226. Niệm niệm tỉnh giác ngày đêm Kỷ cương, tự chế tinh chuyên pháp hành Tâm chơn hướng cõi Vô sanh Bao nhiêu lậu hoặc tan tành còn đâu! 227.228.229.230. Nên biết, này a tu la! Ðời này cũng vậy, đời qua khác gì Ngồi im là bị chúng nghi! Nói nhiều liền bị chúng khi lắm lời Nói vừa cũng bị chê cười Nói ít vẫn bị miệng người thế gian! Tuy nhiên, định luật bất toàn Không đâu có kẻ được hoàn toàn khen Hoàn toàn bị chúng chê gièm Hoàn toàn chẳng có khen luôn, chê hoài! Trí nhân thẩm xét hằng ngày Khen bậc giác hạnh đủ đầy uy nghi Sáng trong như tấm vàng y Có ai lại dám chê khi các ngài Chư thiên, phạm đế, loài người Cũng đều hoan hỷ hết lời tán dương! 231.232.233.234. Giữ thân, phải biết canh phòng Gìn thân, bảo vệ hết lòng nay mai! Xả ly hành ác mới tài Trang nghiêm thân hạnh, hỡi ai, mặc dầu! Gìn ngôn, giữ khẩu phải phòng Khẩu ngôn bảo vệ hết lòng mới hay! Xả ly ác khẩu, làm ngay! Trang nghiêm khẩu hạnh mới tày trượng phu! Gìn tâm, giữ ý phải phòng Ý tâm bảo vệ hết lòng mới hay! Xả ly ác ý - làm ngay! Trang nghiêm ý hạnh mới tày trượng phu! Người khôn biết chế phục thân Chế ngăn lời nói do sân ác hành Thu thúc tâm ý trong lành Khéo thay! bảo vệ ba sanh nghiệp nầy! |
XVIII. CẤU UẾ
| 235. Thân người chiếc lá úa tàn Hái đao diêm sứ hiện đang đón chờ Than ôi! cái chết đến giờÐường xa chẳng có dự hờ tư lương!236. Tự xây hòn đảo mà nương Tinh cần gấp rút dọn đường tuệ tri Gỡ bao nhơ bợn ngu si! Mở cửa thánh địa ra đi nhẹ nhàng! 237. Ðời người sự sống sắp tàn Cứ thêm mỗi bước mỗi gần tử vong! Bên đường chỗ nghỉ cũng không Xa xăm chẳng có dự phòng tư lương! 238. Tự xây hòn đảo mà nương Tinh cần gấp rút dọn đường tuệ tri Gỡ bao dục vọng mê si Tử sinh quyết chẳng lộn đi, trở vào! 239. Từ từ, chút chút mà hay Từng sát na một gỡ ngay ác mầm! Thợ vàng lọc bụi trong ngần Cũng dường thế ấy chắt dần uế nhơ! 240. Rỉ sét vốn từ sắt sanh Ăn mòn tiêu hoại rất nhanh sắt nầy Hành động bất hảo, biết hay! Tự nghiệp, tự dẫn trắng tay, khốn cùng! 241. Không tụng niệm: rỉ sét kinh! Không chùi lau: rỉ sét sinh cửa nhà! Biếng nhác: sắc đẹp rỉ nhòa! Canh phòng sơ hở, rỉ trà trộn ngay! 242. Tà hạnh nhơ uế đàn bà Bỏn xẻn nhơ uế đàn na các hàng Ác pháp nhơ uế thế gian Ðời này, đời kế ngập tràn khổ đau! 243. Trong hàng cấu uế, dẫn đầu: Là vô minh bổn, bợn sâu, dính dày! Sa môn khởi tuệ lìa ngay! Thành bậc vô nhiễm, trắng tay, sạch làu! 244.245. Dễ thay! lỗ mảng, trẽn trơ! Chẳng lòng hổ thẹn, trộm hờ cắn sau! Quạ đen, người - có khác đâu! Những kẻ tự phụ, cứng đầu kiêu căng! Nhiễm ô, xấc xược, huênh hoang, Sống như vậy đó, dễ dàng lắm ôi! Khó thay! biết hổ thẹn rồi Lại còn tinh khiết sống đời trăng gương Có tâm dứt bỏ, khiêm nhường Sáng trong, vắng lặng tuệ hương ngát ngào! Khó thay! biết hổ thẹn rồi Lại cầu thanh tịnh mà noi hướng về Vô tư, khiêm hạ, lìa mê Trăng trong, sao sáng đề huề hai vai! 246.247. Kẻ nào vọng ngữ, sát sanh Trộm của thiên hạ, đành hanh vợ người Rượu say, ma túy dễ duôi Là tự đào lỗ chôn vùi thế gian 248. Hỡi này, những kẻ thiện hiền! Chế ngự điều ác, chẳng nên khinh thường Ái tham, tội lỗi lỡ vương! Cuốn vào cảnh khổ miên trường đớn đau! 249.250. Người ta bố thí do tin Do tâm hoan hỷ hằng vin pháp lành Có người đố kỵ, tỵ ganh Thức ăn, vật uống dâng dành tỳ kheo! Người như vậy, rước khổ theo! Ðánh mất yên tĩnh, lại đèo ác tâm Hãy mau cắt đứt gốc nhân Phải mau nhổ tiệt căn sân tị hiềm Người như vậy, thật là hiền Ngày đêm mát mẻ, chẳng phiền, được an! 251. Lửa tham ghê lắm ai ơi! Hận sân cũng vậy, đốt người, đốt ta! Lưới nào bằng lưới si ma? Sông nào sánh được ái hà dòng sâu? 252.253. Lỗi người thì dễ thấy ngay! Lỗi ta khó thấy, khó hay dường nào Lỗi người tỉ mỉ bới đào Tìm trấu trong gạo, đếm sao trời mờ Lỗi ta, ta dấu, ta ngơ Ta còn che đậy, giả vờ ngụy trang! Bẫy chim, ta trốn trong hang! Chơi bài thì lại dối gian dấu bài! Những ai chăm thấy lỗi người Dễ sanh ác ý nói lời dèm pha Người như vậy còn rất xa Xa đường thiện trí xa nhà hiền nhân! 254.255. Hư không chẳng có vết chân Bên ngoài [*] chẳng có xuất trần sa môn! Chúng sanh hý luận đa ngôn Như Lai hý luận sạch trơn, sạch làu! Hư không chẳng có vết chân Bên ngoài chẳng có xuất trần sa môn Các hành chẳng phải trường tồn Phật không dao động đâu còn hữu vi? [*] bên ngoài giáo pháp Phật |
XIX. PHÁP TRỤ
| 256.257. Làm quan phải biết công minh Chẳng nên hấp tấp lý tình chẳng phân Cho hay là bậc trí nhân Phải, trái thận trọng - thước, cân rõ ràng!Chớ nên thủ thuật dối gian Phải theo pháp, luật đàng hoàng phân minh Chẳng nên chuyên chế ép hình Sống đúng như vậy, xứng vinh trí hiền! 258. Nói nhiều, học rộng: đa văn? Xứng danh bậc trí giữa Tăng đoàn này? Vô sân, vô úy mới hay! Mới là bác học, mới tày đa văn! 259. Thuộc lòng giáo pháp, nói nhiều Mà không trì pháp, gõ kêu rỗng thùng! Ít nghe, sở học có chừng Mà chuyên trì pháp, danh lừng suốt thông! 260. Phải đâu trưởng lão sa môn Phải đâu đầu bạc, thượng tôn Tăng đoàn? Tuổi cao, trí kém, ươn gàn: "Sư già rỗng tuếch" xứng mang danh này! 261. Vị nào chân lý lên đường Tự chế, vô hại Chẳng vương nhiễm gì Sống đời chánh hạnh, tuệ tri Xứng danh trưởng lão, xứng vì sa môn! 262. Phải đâu hùng biện đa tài Hình dong đẹp đẽ thành người thiện lương? Nếu còn ganh dính, ngã vương Thì còn xa lắm con đường trí nhân! 263. Cắt đứt trọn vẹn thúc thằng Ganh, tham bứng gốc, ngã căn tận trừ Diệt sân, thanh tịnh tâm tư Người như vậy đấy xứng từ trí nhân! 264.265. Cái đầu trọc lóc phải chăng Dối trá, vô hạnh gọi rằng sa môn? Gỡ bao nhơ bợn tâm hồn Tỷ Kheo trí hạnh chánh chơn mới là! 266. Chẳng vì bình bát xin ăn Mà do an tĩnh lục căn lục trần Sống đời tri túc, tri ân Dự hàng khất sĩ, dự phần sa môn! 267. Với ai thiện, ác vượt qua Sống đời phạm hạnh không nhà thiêng liêng Gẫm suy thế giới đảo điên Những người như vậy, thiện hiền sa môn! 268. Ngu si, im lặng tịnh bình Phải đâu ẩn sĩ, vỗ mình tự khoe! Cầm cân thiện, ác không mê Là bậc thanh tịnh, danh đề xứng tên! Phải đâu im lặng tịnh bình Người ngu si nọ xưng mình ẩn cư? Tốt làm, xấu lánh, ai chừ! Là bậc thanh tịnh, danh như xứng người! 269. Chọn lành, xa ác lâu rồi Mới là ẩn sĩ sống đời ẩn cư Thế gian thông suốt nhiên như Thánh hiền thanh tịnh chân sư đời này! 270. Tự xưng cao quý thượng lưu Mà còn giết hại oan cừu sinh linh! Từ tâm, vô hại hữu tình Mới thật cao quý, cao minh cõi người! Tự xưng vô thượng ở đời Máu đào họa hại, xương phơi hữu tình Tâm từ rải khắp chúng sinh Sống đời vô hại, quang minh cao hiền! 271.272. Chỉ nhờ học rộng biết nhiều Ðầu đà khổ hạnh hay lều ẩn cư Hoặc do tâm định an như Tự cho hưởng phúc khước từ Thánh lưu?! Sa môn tự mãn, tự kiêu Coi chừng tâm trí còn nhiều nhiễm ô! |
XX. ĐẠO
| 273.274.275.276. Tối cao: bát chánh con đường! Tối cao: tứ đế tỏ tường khổ ai! Tối cao: chẳng đắm trong ngoài! Tối cao: pháp nhãn giữa loài hai chân!Ðó là ''duy nhất con đường'' Chẳng lối nào khác: "thanh lương kiến phần"! Ma vương nhìn ngắm, than thầm, Lo âu, sợ hãi thế nhân đi vào! Lối này nếu quyết đi theo Ái hà khô cạn, rêu bèo tang thương! Như Lai chỉ dạy Con đường Chặt lìa gai chướng thanh gươm "tuệ phần"! Ra đi nỗ lực tầm tư Như Lai là bậc đạo sư chỉ bày Ai người giới hạnh đủ đầy Ma vương đâu dễ buộc dây kéo hoài! 277.278.279. Khi tuệ quán chiếu tỏ tường Các hành vốn dĩ vô thường xưa nay, Thoát ly khổ não, đọa đày Là thanh tịnh đạo, ai rày chớ quên! Khi tuệ quán chiếu tỏ tường Các hành vốn dĩ đau thương, khổ nàn Thoát ly phiền não chán nhàm Là thanh tịnh đạo, Niết bàn tìm đâu? Khi tuệ quán chiếu tỏ tường Các pháp vô ngã chẳng thường là ta Thoát ly phiền não, ác ma Là thanh tịnh đạo, chẳng xa lối về! 280. Tuổi trẻ sức lực dồi dào Lại sống buông thả, lao chao biếng lười! Tinh thần suy nhược, rã rời Làm sao có tuệ mà soi Con đường? 281. Giữ gìn lời nói chánh chơn Hộ phòng tâm ý trắng trơn sạch làu Thân quen hành ác, dứt mau! Ba nghiệp thanh tịnh, đạo mầu chứng tri! 282. Tu thiền thì tuệ phát sanh Không thiền thì tuệ mong manh phụt tàn! Hữu và phi hữu hai đàng [*] Suốt thông, nỗ lực dễ dàng tuệ tăng! [*] hữu ái và phi hữu ái (tham và sân, cũng là hữu sắc thiền và vô sắc thiền)283.284. Hãy đốn rừng! chẳng chặt cây! Là rừng dục vọng ẩn đầy quỷ ma! Rừng to, rừng nhỏ không tha! "Không rừng" mà sống, gọi là sa môn! Cho dầu một bụi cỏn con Nữ nam ái luyến vẫn còn chồi leo Ái kia cứ buộc, cứ đeo Bê đòi vú mẹ, bám theo, dính hoài! 285. Dây tình xin chớ xót thương Cắt lìa cành nọ, sen vương thu tàn Nuối chi những buộc, những ràng Sống đời an tịnh: Con đàng Tôn Sư! 286. Mùa mưa ta sống ở đây Hạ này cũng vậy, thu rày đi đâu? Người ngu tính chuyện dài lâu Có nghe sự chết gõ đầu hỏi thăm? 287. Những ai say đắm thế gian Bám vào con cái vào đàn vật nuôi Sự chết cũng cuốn theo người Như làng mê ngủ, lũ trôi chẳng ngờ! 288.289. Lấy ai để bảo trợ ta? Họ hàng con cái hay cha mẹ mình? Khi mà sự chết rập rình Cô đơn chịu nghiệp vắng thinh chẳng người! |
-ooOoo-
XXXXXX
XXI. TẠP LỤC
| 290. Xa lìa hạnh phúc nhỏ nhoi Tìm hạnh phúc lớn để soi hướng về Lạc nhỏ, bậc trí không mê! Quyết hái lạc lớn: bồ đề tám bông [*] [*] Bát chánh đạo 291. Cứ gieo đau khổ cho người Ðể tìm hạnh phúc, nực cười lắm thay! Kẻ ngu thù hận trói tay Bị lôi, bị siết, bủa vây oán cừu! 292. Việc đáng thì lại không làm Việc không thích đáng lại chăm dính vào Người ngu ngã mạn tự hào Lậu hoặc tăng trưởng khác nào bìm leo! 293. Những người cần mẫn siêng năng Niệm thân, quán trưởng thường hằng chẳng lơi Chỉ làm việc thích đáng thôi Ngã mạn, lậu hoặc khó mòi nẩy sanh! 294. Sau khi giết "cha mẹ" rồi [1] Giết hai vua [2] nọ hết đời hiếu tranh! Chém tên quốc khố đại thần [3] Diệt luôn lãnh thổ quan quân tùy tùng [4] Ðược rồi quốc độ mênh mông Bậc vô ưu sống thong dong bốn mùa! [1] ái dục, mạn [2] thường và đoạn kiến [3] luyến ái [4] 12 xứ 295. "Mẹ cha" đã giết, đã chôn Và hai vua Bà-la-môn, chém ngành! Ðoạn viên hổ tướng thứ năm [*] Bậc vô ưu sống cõi hằng vô sinh! [*] hoài nghi296.297.298.299.300.301. Ðệ tử đức Gotama Ngày đêm tỉnh giác Phật đà niệm luôn Chăm chuyên trú niệm tinh cần Nằm, ngồi, ăn, nói nhất tâm niệm hoài Ðệ tử của đức Như Lai Ngày đêm tỉnh niệm trọn bài Ðạt ma Luôn luôn tỉnh niệm Tăng già Như người canh cửa lơ là chẳng nên! Ðệ tử của đức Ðại hiền Ngày đêm tỉnh giác trú thiền niệm tâm Ðệ tử đức Chuyển pháp luân Ngày đêm tỉnh giác chuyên cần tấn tu Niềm vui vô hại vô thù Nằm ngồi ăn nói công phu thiền hành Ðệ tử của đức Vô sanh Ngày đêm tỉnh giác, trong lành, hỷ an Thân tâm trú niệm chu toàn Vui đời thiền quán xứng hàng sa môn! 302. Khó thay đời sống xuất gia! An vui đời sống không nhà, khó hơn! Tại gia, phiền não dập dồn Lại khó hơn nữa, sầu buồn kéo lôi! Bạn bè không hợp, chán ôi! Làm người lữ khách luân hồi, càng thương! Vậy nên dừng gót đoạn trường Theo chi, biết khổ, vẫn bương chải hoài! 303. Ðức tin, giới hạnh tròn đầy Danh thơm, tài sản: [*] Sa môn có rồi! Ði đâu cũng được đón mời Cung nghinh, quý trọng phúc trời dám so? [*] gia tài chánh hạnh304. Cao cao núi tuyết Hy ma Người lành cũng vậy, ở xa thấy liền Mũi tên bay giữa đêm đen Kẻ xấu tánh nết, ai thèm biết cho! 305. Với ai thích sống cô đơnÐộc hành lặng lẽ - chánh chơn tự lòng! Ngồi nằm, tâm ý thanh trong Rừng sâu khả ái thật không phụ người! |
XXII. ĐỊA NGỤC
| 306. Vọng ngôn, vọng ngữ, nói quàng! Chết sanh khổ cảnh thở than nỗi gì? Làm rồi lại chối quách đi! Hai tên một giuộc: a tỳ, tiện nhân!307. Xuất gia tâm chẳng xuất gia! Bao nhiêu xấu ác "trong nhà" còn y! Lòng đầy hươu vượn sân si Mở cửa địa ngục mà đi hưởng nhàn! 308. Thà rằng sắt đỏ nuốt tươi! Thà rằng lửa hực dầu sôi dạ dày! Còn hơn ngửa bát trên tay Ăn nhờ vật thực, đông tây tín thành Người ngu chẳng niệm điều lành Thân tâm ác giới, loạn hành nhớ cho?! 309.310. Tà dâm, tà vạy vợ người Bốn điều bất hạnh đến thời phải vương: Một chịu họa hại tai ương Hai là khó ngủ dạ thường lo âu Ba, đời phỉ nhổ ngập đầu Bốn đọa địa ngục, đâm xâu, cột đùm! Tội đầy, phải vác, phải bưng Bất hạnh chạy đuổi, còng lưng mà bò! Khoái lạc mảnh tợ đường tơ Lại hoảng, lại sợ vui so thấm gì! Luật vua hình trọng kéo đi! Gặt quả khốc liệt dính chi vợ người! 311. Ai người lấy cỏ kusa? Nếu tay vụng nắm thịt da cắt lìa! Hạnh sa môn cũng thế kia! Gìn thân không khéo, dao lia chém mình! 312.313. Một điều dễ dãi buông lung Một điều ô nhiễm khởi cùng ác tri Một điều phạm hạnh đáng nghi Lòng chưa vững chắc mong gì tốt hơn?! Có điều phải, hãy nên làm Tiến từng bước một, kiên gan hành trì Ðời tu sĩ có ra gì: Dễ duôi, tung bụi, càng khi càng mờ! 314. Không nên làm xấu hay hơn Dẫu là ác nhỏ, khổ buồn về sau! Hãy nên làm tốt, làm mau! Ðiều lành, mai hậu chẳng cầu cũng vui! 315. Như trên ải trấn biên thùy Quan quân bảo vệ chẳng uy giặc ngoài Thân tâm phòng hộ, hỡi ai! Sát na biếng trể, "gia tài" còn đâu? Bỏ qua cơ hội lần đầuÐọa vào khổ cảnh ruột rầu thối gan! 316.317.318.319. Thẹn thùa những việc quàng xiêng! Lại không hổ thẹn chuyện nên thẹn thùa! Ai người tà kiến vậy kia? Bàng sanh ác thú, cởi hia nhảy vào! Sợ hãi những chuyện gì đâu Lại không hãi sợ, lo âu đáng điều Ôm ấp tà kiến ấy nhiều Người ngu đọa khổ, chẳng "siêu" được nào! Không chi, lại thấy lỗi lầm Lỗi lầm lại nghĩ tầm ngầm là không! Người ngu tà kiến, si ngông Rơi vào cảnh khổ, đi tong cuộc đời! Việc sai thì bảo rằng sai Việc đúng, thấy đúng ai ngoài trí nhân? Ði đâu chánh kiến theo chân Khói sương khinh khoát - nhàn vân gót hài! |
XXIII. VOI
| 320. Thớt voi đứng giữa trận tiền Hứng bao mũi đạn lằn tên sá gì! Như Lai chịu đựng ác tri Nhẫn nại ác giới, ngu si lòng người321. Ngựa voi đã luyện, đã thành Con nào thuần nhất để dành vương quân Cao thượng nhất giữa nhân quần Chịu đựng phỉ báng, dao đâm tiếng lời! 322. Con la tinh thục, quý thay! Ngựa kỳ, ngựa ký tung mây, quý là! Quý hơn: voi lớn có ngà! Quý hơn tất cả: chính ta tự điều! 323. Lừa, voi hay ngựa tinh thuần Ðưa ta ngàn dặm Ðến gần tự do? Có người "tự chế con đò"! Núi sông chẳng ngại, vượt bờ tới nơi! 324. Voi con thân rỉ tanh hôi Quay cuồng bất trị đến hồi phát điên Bỏ ăn, bỏ uống, chảy ghèn Nhớ rừng, nhớ mẹ bao phen phá chuồng! 325. Những người hôn ám, ngu si Ham ăn mê ngủ, li bì thối thây Heo no nằm đống cứt nhầy Thai bào sanh thú kiếp này, kiếp kia! 326.327. Trước kia phóng túng quen nề Chạy theo dục lạc, u mê ở đời Nhưng nay niệm phục được rồi Như dùng móc sắt khiển voi tài tình! Voi kia chân ngập xuống sình Kiên trì nỗ lực tự mình thoát ra! Sa môn: chánh miện làm "đà" Kiên trì nỗ lực, nhảy xa khổ đồ! Voi kia chân bị sa lầy Kiên trì nỗ lực, thoát ngay khỏi sình Sa môn chánh niệm giữ mình Kiên trì nỗ lực, khổ sinh bước ngoài! 328.329. Ra đi trên bước đường đời Gặp được thiện trí: đáng người làm quen! Học chân thật, học dịu hiền kết bằng, vui sống vượt miền hiểm nguy! Xa xăm vạn dặm độc hành Kết bạn thiện sĩ phúc lành lắm thay! Học tâm, học trí đủ đầy An vui, chánh niệm - vượt ngay hiểm nghèo! Ra đi trên bước đường đời Nếu không gặp bạn là người trí nhân Là người tuệ hạnh trong ngần Là người chánh niệm ân cần sớm hôm Thà rằng vững bước cô đơn Như voi chúa nọ thâm sơn một mình! Xa xăm vạn dặm độc hành Nếu không gặp được bạn lành cùng đi Sẽ không tăng trưởng tuệ tri Không thêm giới hạnh, khiêm bi cũng hoài! Thà rằng cô độc hôm mai Rừng sâu chúa tể mình voi hưởng nhàn! 330. Tốt hơn, hãy sống một mình Người ngu kết bạn đồng hành, chẳng nên! Ác xa, rời bỏ não phiền Chúa voi cô độc vui miền rừng xanh! 331. Vui thay! gặp bạn lúc cần Vui thay! biết đủ, biết ân giữa đời Vui thay! tích đức làm rồi! Vui thay lánh ác, Xa rời khổ đau! Vui thay! hiếu kính mẹ già! Vui thay! hiếu kính ơn cha vẹn toàn! Vui thay! cung kỉnh sa môn! Vui thay! cung kỉnh Thánh nhơn đời này! Vui thay! giới hạnh trẻ già! Vui thay! tín đức trong ta trú lành! Vui thay! trí tuệ đạt thành! Vui thay! ác pháp chẳng sanh nẩy chồi! |
XXIV. THAM ÁI
| 334.335.336.337 Biết chăng ái dục lòng người Dây leo nẩy tượt, dễ duôi khác nào! Kiếp này, kiếp khác bám vào Vượn kia ham trái, thấp, cao chuyền cành!Ai người khắng khít đê hèn Buông lung dục vọng đua chen dối lừa Cỏ birina gặp mưa muộn phiền nảy nở, dây dưa dính chùm! Ai người thiện trí đời này Tự điều các dục, tự xây thành trì Như nước kia chảy trượt đi Lá sen chẳng đọng, sầu bi nào còn? Như Lai thương dạy các con: "Về đây tụ họp, lòng son tín thành! Dục tham bứng gốc cho nhanh! Như đào lấy rễ cỏ tranh khác gì Ðừng để ma vương khinh khi Như cơn tràn lũ cuốn đi rác bèo"! 338. Cây kia dẫu bị chặt rồi Còn nguyên chùm rễ vẫn chồi nẩy lên Nếu chưa nhổ "ái tùy miên" [*] Muộn sầu sanh mãi, tương duyên, tương tồn! [*] ái ngủ ngầmCây kia dẫu bị chặt rồi Còn nguyên chùm rễ nẩy chồi lớn mau Nếu chưa diệt ái ngủ sâu Nó còn sống mãi, khổ sầu sống theo! 339. Ba mươi sáu ái hướng dòng [*] Bởi do tư tưởng bởi lòng hỷ tham Si mê, tà kiến thế gian Theo cơn thác lũ ngập tràn cuốn đi! [*] 12 ái dục liên quan 6 căn, 6 trần - trong 3 cõi Dục, Sắc và Vô sắc340. Than ôi! ái dục chảy lan Dây leo bìm quấn mọc tràn khắp nơi Trí nhân thấy rễ, thấy chồi Mài gươm tuệ nhãn ngời ngời chém phăng! 341. Mỗi khi ái dục phát sanh Ngũ trần chờ sẵn cuốn nhanh người vào Mong tìm hỷ ái khác nào Sanh, già chờ sẵn - gai rào túm chân! 342. Kẻ bị Ái dục buộc ràng Thỏ nằm trong rọ, kinh hoàng xiết bao! Mong chi tính chuyện bôn đào Thúc thằng quấn siết, khổ lao nhiều bề! 343. Kẻ bị ái dục buộc ràng Thỏ nằm trong rọ kinh hoàng xiết bao? Sa môn không thích khổ lao Viễn ly ái dục, mở rào như chơi! 344. Ðã tìm vui chốn rừng già Ðể mong thoát khỏi căn nhà thế gian Nhưng kìa! chúng lại lộn quàng! Mái xưa trở lại, buộc ràng hơn xưa! 345.346. Bậc trí đã dạy như vầy: ''-Dùng gai hay sắt làm dây chẳng bền! Nhưng lòng bám víu bạc tiền Vợ con, tài sản cố kiên hơn nhiều!" Bậc trí đã dạy như vầy: "-Sự trói buộc nọ là dây quá bền! Như tơ mảnh, như lụa mềm Kéo lên, trì xuống trược phiền thế gian Có ai chẳng tiếc, chẳng màng Cắt lìa, tận diệt. lên đàng thảnh thơi!"? 347. Những ai tham ái đắm say Sẽ rơi trở lại loay hoay giữa dòng Nhện giăng lưới, tự sa tròng Người trí cắt đứt rỗng không, khước từ! 348. Quá khứ, hiện tại, vị lai Thảy trôi đi hết xa ngoài dặm không! Bỏ thế tình, thoát qua sông Sao lặn hụp mãi giữa dòng tử sinh? Trôi đi! dĩ vãng trôi đi Tương lai cũng vậy, chẳng gì, trôi luôn! Hiện tại theo nước chảy suông Chẳng gì chứa giữ. vui buồn thoảng xa! Ôi nhân sinh, kiếp người ta! Phủi chân tất cả bước qua cõi này Sao đành sanh tử vướng vây? Bờ kia giải thoát nước mây thanh bình! 349. Người kia tư tưởng chẳng lành Nuôi lớn dục lạc nẩy sanh tâm hồn Ái tham như nước thông nguồn Nước càng chảy mãi ái duồn tăng thêm Là dây trói buộc chắc bền Mà ma vương đã xỏ xiêng tặng đời! 350. Người kia vui thích niệm lành Chế ngự dục lạc chẳng sanh tâm hồn Ái tham cắt mạch nước nguồn Nước kia khô cạn, ái còn ẩn đâu? Bứt dây trói buộc hai đầu Ma vương ngơ ngác, trước sau khó tìm! 351. Tới đích, sợ hãi bỏ xa Dục tham lưu lạc, không nhà mà nương! Mũi tên sanh tử chẳng vương Thân này thân cuối, biết phương nào tìm? Mục tiêu vị ấy đạt rồi Gỡ hết lo sợ gỡ mồi dục tham Mũi tên sinh tử bắn quàng! Thân này chẳng dính, biết đàng nào truy? 352. Ái không, chấp thủ cũng không Ngữ nguyên vô ngại, suốt thông tứ từ Trước sau cú pháp nhiên như Biện tài, thiện xảo, kinh thư lòng mình Bậc như vậy quả vô sinh Vĩ nhơn, đại trí, tuệ minh khó lường! 353. Mọi thí, pháp thí vô song! Hương thơm thù thắng - chẳng đồng pháp hương, Niềm vui "pháp hỷ" khó lường Ái diệt tối thượng, khổ ương tận lìa! 354. Tài sản làm hại người mê Nhưng không hại kẻ "kết bè" vượt sông! Tham giàu đã hại mình xong Còn dìm kẻ khác trong dòng nước đen! 355. Như Lai tất cả vượt qua Vượt qua trói buộc căn nhà thế gian Như Lai tất cả phục hàng Thấy rõ tất cả hỗn mang lòng người! Như Lai ái dục diệt rồi Suốt thông vạn pháp sống đời thắng tri Thoát tất cả, chẳng vướng gì Như Lai ai sánh? nói chi là thầy! 356. 357. 358. 359 Cỏ dại tai hại ruộng đồng Tham lam nhiễm độc giữa lòng thế gian Quý thay, những bậc "ly tham"! Cúng dường vị ấy phúc vàng kết xây Cỏ dại tai hại ruộng đồng Sân hận nhiễm độc giữa lòng thế nhân Quý thay, những bậc "ly sân"! Cúng dường vị ấy phúc ân dồi dào! Cỏ dại tai hại ruộng đồng Si mê nhiễm độc ai không thấy gì Quý thay, những bậc "ly si"! Cúng dường vị ấy, phước đi, phước về! Cỏ dại tai hại ruộng đồng Ái dục nhiễm độc chẳng hòng chừa ai! Quý thay, dục ái bỏ ngoài Cúng dường vị ấy phúc đài kết hoa! |
XXV. TỶ KHEO
| 360. Lành thay! mắt được hộ phòng! Lành thay! tai được "ngắm trông" kỹ càng! Lành thay! mũi được an toàn Lành thay! lưỡi được bảo ban, dè chừng!361. Lành thay! thân được hộ phòng Lành thay! lời nói giữ không vọng quàng! Lành thay! ý được buộc ràng! Lành thay! tất cả bảo toàn chẳng lơi! Tỳ kheo muốn thoát khổ đời Canh phòng mọi điểm khắp nơi, trọn mình! 362. Tay chân đã chế ngự rồi Thu thúc tâm ý, nói lời chánh chơn Vui thích thiền định, cô đơn Tri túc, tự tại biết ơn mọi ngườiÐến đi chẳng dính bụi đời Sống được như vậy rạng ngời tỳ kheo! 363. Lành thay! miệng lưỡi thiện tài! Nói năng điềm đạm, khoan thai, dịu dàng! Nghĩa kinh khéo giảng giọng vàng Chẳng kiêu, chẳng mạn xứng hàng tỳ kheo! 364. Ẩn cư với giáo pháp này Thỏa thích giáo pháp suy ngày, tưởng đêm! Tỳ kheo như vậy đáng khen! Giáo pháp cao thượng kề bên chẳng lìa! 365. Vật của mình lại coi khinh Vật người có được lại sinh tỵ hiềm Tham, ganh xao động chẳng yên Tỳ kheo như vậy, định thiền khó thay! 366. Dầu được chút ít vật thôi Hằng luôn biết đủ, quý người, trọng ân Tỳ kheo chánh mạng nuôi thân Chư thiên ái kính, xa gần tán dương! 367. Không chấp ta và của ta thân tâm thấy rõ chỉ là sắc danh Xa rời phiền não, vô minh Người như vậy đấy thật tình tỳ kheo! 368. Tỳ kheo ẩn náu tâm từ Hỷ hoan giáo pháp, an như, tín thành Chứng đạt trạng thái trong lành Thấy rõ tịch tịnh các hành hữu vi! 369. Rỗng không thuyền tát nước rồi Rỗng không, thuyền nhẹ chèo bơi nhẹ hều! Tham sân theo đám rong bèo Thuyền xuôi biển giác Tỳ kheo xứng người! 370. Tỳ kheo cắt đứng năm dây [i] Vượt qua năm ải [ii] bủa vây lối về Tấn tu năm pháp bồ-đề [iii] Vượt cơn lũ lớn, dòng mê, xứng người! [i] thân kiến, hoài nghi, giới cấm thủ, tình dục, bất bình [ii] hữu ái, phi hữu ái, ngã mạn, phóng tâm, vô minh [iii] tín, tấn, niệm, định, huệ 371. Hỡi tỳ kheo! hãy tham thiền Buông lung dục lạc phải nên dè chừng! Nếu nuốt cục sắt đỏ hừng Bị thiêu bị đốt, nhớ đừng khổ than! 372. Không trí tuệ: không định thiền! Không định thiền: biết tuệ duyên chỗ nào? Niết bàn giải thoát tối cao Ðủ đầy định tuệ, bước vào như không! 373. Vào nơi ẩn náu cô đơn Giữ lòng an tĩnh chánh chơn ly trần Hân hoan phỉ lạc siêu nhân Tỳ kheo như vậy, hưởng phần pháp hương! 374. Hằng chuyên quán niệm tự thân Pháp sanh, pháp diệt thấy gần thấy xa! Vui thay! các uẩn tiêu ma! Bậc bất tử biết rõ là vô sanh! 375. Tỳ kheo có trí, có cần Tri túc, tự chế, lục căn bảo toàn Thu thúc giới bổn nghiêm trang Vật dùng chánh mạng, bạn vàng kết giao Tấn ích, lợi lạc xiết bao! Khiêm nhu, thanh tịnh, phiền lao nào còn? 376. Khi giao tiếp, lúc vào ra Khiêm hư, thuần hậu, nết na tiếng lời Hỷ an, niệm niệm chẳng dời Tâm hồn không bợn, một đời vô ưu! Tiếp giao thân thiện mọi người Ðoan trang, nho nhã, ý lời thanh tao! Hỷ an, niệm niệm ngọt ngào Tâm hồn không bợn, khổ lao tận lìa! 377. Như cành hoa vassikà Tự quăng bỏ lấyû cánh già úa hương Chư tỳ kheo cũng như dường Tham sân tướt cọng, chẳng thương cọng nào! 378. Những người thân, khẩu tĩnh an Ý cũng an tĩnh, khéo nhàn, khéo tu! Bỏ xa thế sự bụi mù Là bậc tịch tịnh xứng từ tỳ kheo! 379. Con ơi! hãy cứ thật tình Tự tri, tự kiểm xét mình mới hay! Canh phòng giác tỉnh đêm ngày Chánh niệm được lạc, có ngay chẳng cầu! 380. Chỉ ta mới bảo vệ ta Chỉ ta nương tựa chẳng là khác ai! Tự mình điều phục hôm mai Như khách buôn ngựa khéo tài kềm cương! 381. Tỳ kheo giáo pháp tín thành Thọ hưởng pháp lạc trong lành hân hoan Dễ sao chứng được tĩnh an Các hành tịch tịnh, lạc bang nào tìm? 382. Tỳ kheo nhỏ tuổi mặc dầu Tự thân cần quán, pháp mầu siêng tu Vầng trăng thoát đám mây lu Chiếu soi rỡ rỡ cõi mù thế gian! |
XXVI. BÀ-LA-MÔN
| 383. Hỡi này, người Bà-la-môn! Hãy mau tinh tấn cắt dòng mà đi [*] Bao nhiêu ái dục viễn ly Các hành đoạn diệt, vô vi chính người![*] dòng tử sanh384. Khi người tuệ, định đủ đầy bờ kia sẽ đạt, ở đây, tức thì! Bao nhiêu thằng thúc đoạn ly Bà-la-môn đã chứng tri tỏ tường! 385. Bên này sông, bên kia sông Cả hai không có, cũng không bờ nào! Thoát ly phiền não buộc rào Bà-la-môn gọi đúng sao, danh người! 386. Tu thiền ly nhiễm, vô trần Sống đời ẩn dật tinh cần sớm hôm Hoàn thành mục đích chánh chơn Như Lai gọi, Bà-la-môn chẳng nhầm! 387. Mặt trời chiếu sáng ban ngày Mặt trăng soi rạng nước mây đêm dài Gươm đao, nhung giáp ngời ngờiÐức vua, quân lính khắp nơi trận tiền Bà-la-môn lúc định thiền Ánh sáng rực rỡ xóa miền tối đen Nhưng vinh hạnh suốt ngày đêm Hào quang đức Phật vô biên mé ngần! 388. Dứt ác gọi Bà-la-môn Sống đời an tịnh - Sa môn chính là Tự mình cấu uế lìa xa Tu sĩ ẩn dật, xuất gia, đúng từ! 389. Ðánh đập phạm chí, không nên! Phạm chí đánh trả không kềm nổi sân Người đánh xấu hổ một phần Còn người đánh lại nhiều lần xấu hơn! 390. Phạm chí không trả thù ai Là điều lợi ích lâu dài về sau! Khi dứt ái luyến vọng cầu Tâm hại chận đứng, khổ sầu tự tiêu! 391. Với người ba nghiệp ác xa Là thân khẩu ý ôn hòa, vô vi Ngày đêm tỉnh giác hộ trì Bà-la-môn ấy đúng vì danh xưng! 392. Hiểu thông giáo pháp nhờ ai Từ bậc Toàn Giác Như Lai giáo truyền? Như phạm chí thờ lửa thiêng Ta phải thành kính khắc tên đá vàng! 393. Chẳng vì bện tóc, thọ sanh Chẳng vì giai cấp thanh danh gia đình Với ai chơn hạnh, tuệ minh Bà-la-môn ấy xứng vinh gọi là. 394. Người ngu kia có ích gì Ðầu thì bện tóc áo thì da dê! Bên trong ác uế, u mê Bên ngoài trang sức thói nề chơn tu!? 395. Ðắp y vải lượm bên đường Gân xanh lồ lộ trơ xương, ốm gầy Rừng sâu thiền định tháng ngày Cô đơn phạm chí, ai tày danh xưng? 396. Phải đâu do cha mẹ sanh? Thai bào dòng giống mà thành Bla-môn? Nó chỉ là tên gọi suông Níu đeo cấu uế nối guồng dục tham!? Không phiền não, chẳng buộc ràng Mới là phạm chí, dự hàng chân tu! 397. Cắt đứt rễ má, dây mơ Ðoạn lìa trói buộc chẳng lo sợ gì Vượt xa dính mắc hữu vi Như Lai sẽ gọi, đúng vì Bla-môn! 398. Bỏ dây nọng, bỏ dây cương [i] Ðai da [ii] cùng với các phường thèo leo [iii] Ðập tan trục, chốt [iv] buộc đeo Bla-môn, phạm chí tên theo tâm người! Bỏ dây cương, bỏ đai da Bỏ luôn dây nọng, giết ma ngủ ngầm Ðập tan trục, chốt ngu đần Làm người sáng suốt dự phần Bla-môn! đai da: luyến ái [iii] t399. Người không tức giận bao giờ Trước lời phỉ báng: lặng tờ, nín thinh! Dẫu cho roi trượng phạt hình Lấy đức nhẫn nại làm binh hộ phòng Tâm từ rải kháp hư không Những kẻ như vậy xứng dòng Bla-môn! 400. Người mà vô hận, vô sân làm tròn bổn phận, tự tâm, tự điều Ly tham, cất bước tiêu diêu Ðúng bậc phạm chí chẳng nhiều lắm đâu! 401. Lá sen chẳng giữ mưa sa Ðầu kim chẳng dính hạt hoa cải vàng Vô y, vô nhiễm thế gian Những người như vậy xứng làm Bla-môn! 402. Ở đây, ở thế gian này Ai người thấy khổ, diệt ngay khổ sầu Bỏ gánh nặng xuống bên cầu Sống đời giải thoát đừng đầu Bla-môn! 403. Người có trí tuệ thâm sâu Nẻo tà, đường chánh đâu đâu cũng rành Chứng tri tối thượng pháp hành Những người như vậy trọn lành Bla-môn! 404. Xuất gia, thế tục hai hàng Ðến đi chẳng luyến dặm ngàn thong dong Cô đơn, thiểu dục bên lòng Như lai sẽ bảo xứng dòng Bla-môn! Xuất gia, cư sĩ chẳng thân Non xanh vô ngại dặm trần an như Gió xao chẳng gợn tâm tư Cô đơn, thiểu dục, đúng từ Bla-môn! 405. Trượng đao vị ấy bỏ rồi Chúng sanh vô hại, với đời vô sân Cũng không xúi bẫy hại ngầm Lòng từ quảng đại chẳng lầm Bla-môn! 406. Thân thiện giữa đám nghịch thù Giữa người hung dữ ôn nhu, ôn hòa Vô nhiễm giữa cõi trần sa Những vị như vậy chính là Bla-môn! 407. Tham sân chẳng dính vào lòng Ngã kiêu, tật đố thảy dòng nước trôi Hạt cải kia - đầu kim rơi! Những người như vậy sống đời Bla-môn! 408. Nói lời chẳng mất lòng ai Dựng xây, chân thật, hòa hài, ôn nhu Nói lời thâm thiết, bi từ Bla-môn là vậy đúng như danh người! 409. Vật kia dầu ngắn hay dài Dẫu to hay nhỏ của ai chẳng màng Xấu tốt không lấy, không ham Những bậc như vậy xứng làm Bla-môn 410. Rỗng không chẳng một hy cầu Ðời này,đời kế chẳng đâu bận lòng Thảnh thơi siêu thoát trần hồng Những người như vậy đúng dòng Bla-môn! 411. Người mà tham ái tiêu vong Do nhờ trí tuệ đoạn lòng hoài nghi Thể nhập bất tử, vô vi Như lai sẽ gọi đúng vì Bla-môn! 412. Người đã vượt thoát hai điều: Cả thiện và ác - tiêu diêu cõi ngoài Không bụi bặm, chẳng sầu ai Những người như vậy, thiện tài Bla-môn! 413. Lòng kia không bợn, sạch làu Sáng trong, vắng lặng, vui sầu chẳng xao Ái và thủ, hữu vẫy chào Bla-môn là vậy ai nào khác đâu! 414. Vũng lầy nầy đã bước ra Con đường nguy hiểm thoát xa hồi nào Ðại dương đời sống dạt dào Xuyên qua, đi khỏi ba đào sân si Cắt lìa ái dục, hoài nghi Tịch tịnh, vô trước thoát ly mọi miền Chẳng còn đâu nữa ''tùy miên'' Những bậc như vậy vinh hiền Bla-môn! 415. Ai người bỏ dục đi ra Khước từ đời sống căn nhà thế gian Dục hữu đốt cháy tiêu tan Những bậc như vậy dự hàng Bla-môn! 416. Ai người bỏ ái đi ra Khước từ đời sống căn nhà thế gian Ái hữu đốt cháy tiêu tan Những bậc như vậy dự hàng Bla-môn! 417. Lìa xa hạnh phúc cõi người Lìa luôn phước báu cõi trời cao sang Thoát bao cám dỗ huy hoàng Những bậc như vậy đồng hàng Bla-môn! 418. Thản nhiên: ưa ghét hai bờ! Sanh y lìa đoạn lặng tờ tâm tư Thế gian chiến thắng trượng phu Bà-la-môn gọi cho dù là ai! 419. Là người hiểu rõ hoàn toàn Sự sống, sự chết các hàng chúng sanh Không ái luyến, đào thoát nhanh Tự mình giác ngộ xứng dành Bla-môn! 420. Ðã lậu tận, dứt sanh y Chấm dứt thọ mạng ra đi phương nào? Chư thiên dẫu thấp hay cao Dạ ma, nhân loại biết sao mà lần? Là La hán, là thánh nhân Là bậc tối thượng, xuất trần Bla-môn! 421. Ai mà quá, hiện, vị lai Sống không sở hữu, trong ngoài sạch lau Sạch lau cũng chẳng mắc câu Những người như vậy đứng đầu Bla-môn! 422. Ví như trâu chúa kiêu hùng Ðại sĩ, vô úy, vô cùng quý cao Bậc chiến thắng cả trần lao Tuệ tri, giác ngộ - khác nào Bla-môn! 423. Ai đời trước thấy rõ ràng Cảnh khổ đọa xứ, cảnh nhàn chư thiên Ðã tận sanh diệt các miền Trí tuệ cao viễn tự viên, tự thành Mâu ni, đạo sĩ đã đành Là bậc bất tử, tên dành Bla-môn!
--
HET
http://www.budsas.org/uni/u-kinh-phapcu-ev/klv-00.htm#top
|
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét